1. Het ontwikkelen van nieuwe en innovatieve behandelmethodes die gericht zijn op remyelinisatie .
Onderzoek m.b.t. de moleculaire omgeving
Hoe kunnen we het proces van
Door het gedetailleerd bestuderen van deze processen op moleculair niveau verwachten we aanknopingspunten te vinden voor nieuwe behandelmethodes.
Vragen die we in deze onderzoekslijn willen beantwoorden zijn:
Welke moleculen in MS
Hoe kunnen we die remmende processen stoppen, zodat de remyelinisatie in de aangetaste gebieden weer op gang komt en de progressie van de ziekte wordt gestopt?
Projecten
MS en de bloed-hersenbarrière: overeenkomsten en verschillen tussen de beloopsvormen.
ONDERZOEKERS – Inge Zuhorn en Wia Baron
PROJECT: De ziekte multiple sclerose (MS) verloopt niet bij iedereen hetzelfde. Klinische symptomen uiten zich in een relapsing-remitting patroon (RRMS) of in een progressief beloop. Een belangrijke gebeurtenis in de vroege fase van RRMS is lekkage van de natuurlijke barrière die het bloed van de hersenen scheidt, de
Onze MSiPS Biobank vormt de basis voor dit project. In deze Biobank hebben we namelijk
Financiële bijdrage van Stichting MS Research
Project 22-1158
Het effect van steunweefsel op myelineherstel
ONDERZOEKERS – Jody de Jong en Wia Baron
PROJECT: Het
Om het effect van het steunweefsel op oligodendrocyten te bestuderen gebruiken we als uitgangsmateriaal hersenweefsel van overleden mensen met en zonder MS. Met een speciale techniek kunnen we uit de plakjes hersenweefsel de cellen wegwassen en het overblijvende weefsel, het steunweefsel dus, weer ‘opvullen’ met myeline producerende cellen of andere hersencellen die het gedrag van oligodendrocyten kunnen beïnvloeden. Hoe gaan deze cellen zich daarna gedragen? Delen ze en rijpen ze uit als ze op steunweefsel liggen van verschillende oorsprong? Verandert het steunweefsel de functie van andere hersencellen zodanig dat deze cellen oligodendrocyten negatief beïnvloeden? Maken oligodendrocyten weer myeline of juist niet?
Welke factoren belemmeren de aanmaak van nieuwe myeline? En wat vooral van belang is: kunnen we remmende factoren blokkeren of stimulerende factoren activeren? Dit alles kan leiden tot nieuwe therapieën voor MS.
Financiële bijdrage van Stichting MS Research en Monique Blom-de Wagt/Fund Girn
Project 21-1118
Nieuw doelwit om falend myelineherstel te overwinnen
ONDERZOEKERS – Jolien Fledderus, Naomi Dijksman, Rianne Gorter en Wia Baron
PROJECT:
Het ontvouwen en vouwen van fibronectine tot klonten kunnen we in celkweekmodellen nabootsen. Voorlopige bevindingen laten zien dat het
Zijn er verschillen in het chaperonne-eiwit HSP90β bij mensen met en zonder MS? Wat voor effect heeft het chaperonne-eiwit op cellen en hersenmateriaal van mensen met MS? Kunnen we in gekweekte hersenweefselplakjes waarin we het verlies van myeline en fibronectine klonten nabootsen, definitief vaststellen of het manipuleren van dit chaperonne-eiwit de ophoping van fibronectine klonten voorkomt. Het manipuleren of aanbieden van het chaperonne-eiwit met de juiste kenmerken zou dan een middel zijn om het herstel van myeline mogelijk te maken.
Ons doel is om chaperonne-eiwit HSP90β te gebruiken om de ophoping van schadelijke fibronectine klonten te voorkomen, en zodoende waardoor de voorlopercellen kunnen volgroeien tot myeline-producerende oligodendrocyten. Dit alles is erop gericht om zenuwcellen te behouden, de prikkelgeleiding te herstellen, en daarmee de progressie te beperken en mogelijk zelfs te stoppen.
Financiële bijdrage van Stichting MS Research
Project 20-1105

Verborgen virus veroorzaker MS?
Onderzoekers – Naomi Dijksman, Sander van Kasteren, Wia Baron
PROJECT: MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel waarvan de oorzaak nog grotendeels onbekend is. Bij MS wordt
Een factor die de kans op het ontstaan van MS vergroot is een infectie met Epstein-Barr virus (EBV). EBV is het virus dat ook de ziekte van Pfeiffer kan veroorzaken. Specifieke ontstekingscellen, genaamd B-cellen, zijn de cellen die worden geïnfecteerd door dit virus. Na infectie wordt een groot deel van de B-cellen inactief. In hersenweefsel van mensen met MS, zijn deze inactieve EBV-geïnfecteerde B-cellen ook teruggevonden. Ook blijken deze cellen klontjes eiwitten (aggregaten) uit te scheiden die mogelijk schadelijk zijn voor omliggende cellen. Deze aggregaten ontstaan omdat een eiwit afkomstig uit myeline, niet meer correct wordt afgebroken door EBV-geïnfecteerde B-cellen. In dit onderzoek willen we gaan uitzoeken of en hoe deze eiwit aggregaten verantwoordelijk zijn voor de afbraak van myeline en het verdwijnen van oligodendrocyten. We verwachten met dit onderzoek een stap dichterbij de oorzaak van MS te komen.
Financiële bijdrage van MoveS via Stichting MS Research
Project 19-1067
Het herstel van myeline dichterbij brengen: onze zoektocht naar factoren die remyelinisatie remmen
ONDERZOEKERS – Jody de Jong, Wendy Oost, Marion Wijering, Susanne Kooistra, Wia Baron en Bart Eggen.
PROJECT: Bij multiple sclerose (MS) treedt er beschadiging op van de isolatielaag (
Dit project bestaat uit 3 onderzoekslijnen, waarbij we met verschillende technieken onderzoeken welke processen en factoren een remmende werking hebben op de myeline producerende cellen en het herstel van myeline verstoren.
1. Wat gebeurt er op celniveau in de verschillende typen MS
Tijdens het ziekteproces kunnen verschillende soorten laesies ontstaan, zoals actieve laesies (gebieden met veel ontstekingscellen en
Met de innovatieve techniek genaamd ‘spatial transcriptomics’ kunnen we antwoorden vinden op de volgende onderzoeksvragen: Welke celtypes vinden we in de verschillende MS-laesies en hoe wijken ze af van vergelijkbare cellen in nabijgelegen niet aangedaan hersenweefsel? En is dit anders tussen de verschillende laesie types?
2. Wat is de invloed van het omringende steunweefsel in de verschillende typen MS laesies??
Bij dit project richten we ons niet op de cellen, maar op het steunweefsel in de verschillende typen MS-laesies. Met een benadering genaamd
Welke stoffen (eiwitten) zijn aanwezig in het steunweefsel en welke invloed hebben ze op het remyelinisatieproces? En is dit anders tussen de verschillende laesie types? Kunnen we in de toekomst die eiwitten manipuleren om daarmee het remyelinisatie proces wel succesvol te laten verlopen?
3. Is er sprake van miscommunicatie tussen de cellen en hun omgeving?
In dit project willen we achterhalen of het falen van myelineherstel wordt veroorzaakt door een miscommunicatie tussen de cellen en hun omgeving met behulp van ‘celoppervlakte’ proteomics. Verder maken we met behulp van grootschalige elektronen microscopie (
Door de onderzoeksresultaten uit de 3 projecten te combineren, bepalen we welke factoren succesvolle remyelinisatie belemmeren. De verstoorde processen worden gesimuleerd in gekweekte 3D-minihersenen. Deze ‘MS-hersenen in een kweekschaal’ kunnen dan als model dienen voor het ontwikkelen en valideren van nieuwe behandelingen die remyelinisatie bij mensen met MS verbeteren.
Financiële bijdrage van Stichting MS Research
Project 18-733c
Jody, Wendy en Marion schrijven een 3-maandelijkse blog op de website van GrunnMoves over hun onderzoekservaringen. Geïnteresseerd?

De zoektocht naar remyelinisatie therapieën: verwijder het fibronectine obstakel.
ONDERZOEKERS – Rianne Gorter, Jenny Dallinga-de Jonge, Sandra Amor, Harrie Kampinga en Wia Baron
PROJECT: In het centrale zenuwstelsel van mensen met multiple sclerose (MS) raakt de myelinelaag om de uitlopers van zenuwcellen beschadigd, wat MS symptomen veroorzaakt. In ‘relapsing-remitting’ MS kunnen gespecialiseerde cellen, zogeheten ‘
Financiële bijdrage middels een MD/PhD fellowship en Monique Blom-de Wagt Grant.
Afgifte van een potentieel nieuw medicijn voor herstel van myelineschade in MS.
ONDERZOEKERS – Pauline van Schaik, Inge Zuhorn en Wia Baron
PROJECT: Bij multiple sclerose (MS) wordt het vettige inductielaagje (genaamd
Financiële bijdrage van Stichting MS Research en Monique Blom-de Wagt Grant.
Project 16-944
Onderzoek m.b.t. de cellulaire omgeving
Hoe kunnen we het proces van
Door het gedetailleerd bestuderen van deze processen op cellulair niveau verwachten we aanknopingspunten te vinden voor nieuwe behandelmethodes.
Vragen die we in deze onderzoekslijn willen beantwoorden zijn:
Welke in MS
Hoe kunnen we een optimale cellulaire omgeving creëren om het herstelproces in MS te bevorderen?
Projecten
Cellulaire heterogeniteit en cel-cel interacties in de ontwikkeling en progressie van MS laesies
ONDERZOEKERS – Mirjam Koster, Susanne Kooistra, Bart Eggen en Wia Baron
PROJECT: MS is een ingewikkelde ziekte waarbij de pathologie aanzienlijk varieert per patiënt. Vooral het ziekteverloop, de locaties van de
Financiële bijdrage middels een GSMS PhD fellowship.
Het immunologische geheugen van microglia
ONDERZOEKERS – Tiago Medeiros Furquim Mendonça, Amalia Dolga, Erik Boddeke, Susanne Kooistra en Bart Eggen
PROJECT: Naast adaptieve immuuncellen, kunnen aangeboren immuuncellen ook immunologisch geheugen ontwikkelen. De aangeboren immuuncellen van het centrale zenuwstelsel,
MS is een inflammatoire, neurodegeneratieve ziekte die wordt gekenmerkt door gedemyeliniseerde
Financiële bijdrage middels een GSMS PhD fellowship.
Hoe ontstaat een MS-laesie?
ONDERZOEKERS – Bart Eggen en Susanne Kooistra
PROJECT: Er zijn nauwelijks geneesmiddelen beschikbaar die het ontstaan van nieuwe MS-
We hebben recent een methode ontwikkeld om celkernen op te zuiveren uit bevroren hersenweefsel van donoren. Daarnaast gebruiken we een innovatieve techniek waarmee het mogelijk is om de
Door de verkregen gegevens met de nieuwste artificiële intelligentie en ‘machine learning’ methoden te analyseren, kunnen we op zoek naar de allereerste veranderingen in hersenweefsel van mensen met MS, om zo hopelijk beter te begrijpen waar nieuwe laesies ontstaan, en wat mogelijk nieuwe aanknopingspunten oplevert voor het ontwikkelen van nieuwe medicijnen voor de behandeling van MS.
Financiële bijdrage van Stichting MS Research
De rol van microglia in multiple sclerose laesies.
ONDERZOEKERS – Anneke Miedema, Nieske Brouwer, Bart Eggen en Susanne Kooistra
PROJECT: Multiple sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel (CZS), waarbij chronische ontstekingen, verlies van
Financiële bijdrage van Stichting MS Research.
Hoe dragen microglia bij aan de ontwikkeling van MS laesies, een analyse op individueel cel niveau.
ONDERZOEKERS – Anneke Miedema, Nieske Brouwer, Bart Eggen en Susanne Kooistra
Project: Gliacellen vervullen meerdere essentiële functies in het centraal zenuwstelsel. Vooral
Financiële bijdrage van Stichting MS Research (fellowship).
De rol van autofagie in multiple sclerose.
ONDERZOEKERS – Chairi Misrielal, Fulvio Reggiori, Susanne Kooistra en Bart Eggen
PROJECT: Autofagie is een intracellulair afbraaksysteem dat van belang is voor het behouden van de homeostase van de cel. Dit systeem zorgt ervoor dat restmateriaal uit cellen verdwijnt, zoals niet functionerende eiwitten en beschadigde celorganellen. Autofagie wordt beschouwd als een van de belangrijkste regulatoren van ontstekingsreacties.
Financiële bijdrage middels een GSMS PhD fellowship.